Witamina B12 jest powszechnie dostępna. Wystarczy sięgnąć po produkty pochodzenia zwierzęcego, głównie mięso i wędliny, aby dostarczyć organizmowi dawkę tej witaminy. Jednak niedobory witaminy B12 dość trudno jest rozpoznać. Podobne do niedoboru witaminy B12 objawy kojarzone są z chorobami układu krążenia, układu nerwowego czy nawet układu pokarmowego. Do czego zatem człowiekowi potrzebna jest witamina B12 i czy można w jakiś sposób minimalizować ryzyko powstania jej niedoboru w organizmie?
Czym jest witamina B12
Pod względem chemicznym witamina B12 ma najbardziej złożoną strukturę. Witamina ta gwarantuje odpowiednie funkcjonowanie układu nerwowego, sprzyja właściwemu rozwojowi mózgu, ale także potrzebna jest do właściwego działania układu krążenia. W zasadzie witamina ta uczestniczy we wszystkich niemal procesach, jakie zachodzą w organizmie człowieka, przy czym mowa o procesach zachodzących na poziomie komórkowym.
Niedobór witaminy B12
Witamina obecna jest w mięsie i produktach pochodzenia zwierzęcego, dlatego na niedobory witaminy B12 narażeni się głównie wegetarianie i weganie. Według szacunków, w Stanach Zjednoczonych na niedobór tej witaminy cierpi co piąty, a w Europie – nawet co drugi mieszkaniec.
Także wiek może wpłynąć na przyswajalność witaminy. Dość powszechny jest niedobór witaminy B12 u osób starszych, ale również u osób z upośledzonymi procesami wchłaniania na poziomie jelita cienkiego. I choć chwilowy niedobór witaminy zwykle nie powoduje większych powikłań, to niedobór długotrwały może prowadzić m.in. do nieodwracalnych zmian w układzie nerwowym.
Czym się objawia niedobór witaminy B12
Objawy związane z niedoborem witaminy B12 mogą się różnić. Zbyt niski poziom witaminy B12 w układzie krwionośnym będzie się objawiał owrzodzeniami w kącikach ust, bladością skóry czy ogólnym osłabieniem. Ze strony układu pokarmowego brak witaminy B12 może skutkować nudnościami i brakiem apetytu, chudnięciem czy zaparciami. Natomiast najwięcej objawów wiąże się z układem nerwowym, przy czym do zmian typowych dla tego układu dochodzą także zmiany w psychice pacjenta. W skrajnych sytuacjach niedobory witaminy B12 mogą prowadzić do zaburzeń psychicznych, w tym również do zmian osobowych, zaburzeń psychoruchowych czy do łagodnych zaburzeń pamięci.
Gdzie szukać witaminy B12
Mimo próby przekonania społeczeństwa, że witaminę B12 można znaleźć w produktach roślinnych, nie jest to do końca zgodne z prawdą. Owszem, w niektórych warzywach znajduje się nieaktywna postać witaminy B12, która nie ma dla organizmu ludzkiego zbyt dużej wartości. Jedynym produktem pochodzenia roślinnego, w których obecna jest aktywna postać witaminy B12, jest fermentowane mleko sojowe, które w wielu przypadkach jest dodatkowo wzbogacane o witaminę na etapie produkcji.
Najwięcej witaminy B12 zawierają mięso, ryby oraz jaja, mniej jej znajduje się w nabiale i w samym mleku. Warto jednak pamiętać, że nawet krótka obróbka termiczna może powodować obniżenie zawartości witaminy. Gotowanie mleka przez 2-5 minut powoduje, że nawet 30% witaminy B12 jest niszczone w czasie tego procesu.
Zdrowy dorosły człowiek powinien przyjmować około 2,4 mikrograma witaminy na dobę, u kobiet w ciąży oraz u kobiet karmiących zalecana dawka dzienna jest nieco wyższa, natomiast u dzieci dawka dzienna zależy od wieku dziecka.
W niektórych chorobach, głównie związanych z jelitami, można zaobserwować zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B12. Z niedoboru witaminy B12 może wynikać także anemia, zaś sam niedobór może prowadzić do przyspieszenia zachodzenia zmian miażdżycowych.
